Zgoda konsumenta na opłaty dodatkowe

Konsument musi zostać poinformowany przez przedsiębiorcę o wszystkich opłatach związanych z zawieraną umową. Jeżeli oprócz uzgodnionego wynagrodzenia, przedsiębiorca przewiduje jakiekolwiek dodatkowe opłaty – konsument musi się wyraźnie zgodzić na ich pobranie, jeszcze przed zawarciem transakcji. Sprzedawcy nie wolno zakładać zgody klienta tylko na tej podstawie, że nie zgłosił on sprzeciwu w zakresie dodatkowych płatności.

Decyzja Prezesa UOKiK

O zasadach wyrażania przez konsumentów zgody na pobranie dodatkowych płatności wykraczających poza uzgodnione wynagrodzenie było ostatnio głośno z powodu kary jaką Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) nałożył na T-Mobile Polska. Przedsiębiorstwo telekomunikacyjne za pobieranie od konsumentów (bez uzyskania wyraźnej zgody) dodatkowych płatności za świadczenie usług „Granie na czekanie”, „Szafa Gra” i „Prenumerata" zostało ukarane przez UOKiK karą pieniężna w wysokości 15 mln. zł. (decyzja nr. DDK-20/2016).

W wydanej decyzji UOKiK wykazał, że spółka domyślnie aktywowała powyższe usługi przy zawarciu umowy lub doładowaniu konta. Początkowo – przez okres promocyjny korzystanie z tych usług było nieodpłatne. Po okresie promocyjnym konsument, który sam z nich nie rezygnował (np. poprzez wysłanie SMS lub kontakt z Biurem Obsługi Abonenta), ponosił dodatkowe koszty, pomimo że podczas zawierania umowy spółka nie uzyskiwała wyraźnej zgody na takie dodatkowe płatności.

Przepisy ustawy o prawach konsumenta

Zgodnie z ustawą o prawach konsumenta (art. 10), najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli zawarcia umowy, przedsiębiorca ma obowiązek uzyskać jego wyraźną zgodę na każdą dodatkową płatność wykraczającą poza uzgodnione wynagrodzenie za główne obowiązki umowne przedsiębiorcy.

Ponadto zgoda konsumenta nie może być domniemana, tylko musi mieć charakter wyraźnego i świadomego działania klienta. Może ona zostać wyrażona również drogą elektroniczną. Przykładowo w odniesieniu do sklepów internetowych może zostać złożona za pomocą odpowiedniego formularza zawierającego pole, które konsument w celu wyrażenia zgody na dodatkowe usługi i płatności musi zaznaczyć (check box). Pola te nie mogą być domyślnie zaznaczone, np. domyślne zaznaczenie opcji płatnej, dodatkowej gwarancji na sprzedawany w e-sklepie towar. W takiej sytuacji konsument ma prawo do zwrotu uiszczonej dodatkowej płatności.

W informacji prasowej dotyczącej wydanej decyzji:

Prezes UOKiK – Marek Niechciał podkreślił, iż „zgoda konsumenta na dodatkowe płatności, powinna sprowadzać się do stwierdzenia „tak” lub „nie” opatrzonego informacjami o zasadach korzystania z usług, o tym, ile kosztują i kiedy stają się płatne. Zgoda taka, aby mogła zostać uznaną za wyraźną, powinna być również odrębna dla każdej usługi. Przepisy chronią konsumentów przed płatnościami, na które wcześniej nie wyrazili zgody. W odniesieniu do rynku telekomunikacyjnego dotyczy to w szczególności usług, które nie są objęte cykliczną opłatą (np. abonamentową lub pakietową) i łączą się z koniecznością uiszczania dodatkowych płatności. T-Mobile Polska nie zapewniała konsumentom tej ochrony, ponieważ przyjęła, że wyrażeniem zgody było podpisanie ogólnego oświadczenia dotyczącego warunków zawieranej umowy i świadczonych na jej podstawie usług”.