Ustawa o dostępności – nowe wyzwanie dla rynku e-commerce
W 2025 r. w życie wejście Ustawa o dostępności, która nałoży na sprzedawców internetowych nowe obowiązki. Co dokładnie nas czeka?
26 kwietnia 2024 r. Sejm uchwalił Ustawę o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Została ona również podpisana przez prezydenta 6 maja i ogłoszona w Dzienniku Ustaw 15 maja. Wejdzie w życie 28 czerwca 2025 i wprowadzi nowe obowiązki dla firm, w tym konieczność projektowania produktów i usług w taki sposób, aby jak największa liczba osób, bez względu na sprawność, mogła z nich samodzielnie korzystać. Dotyczy to przede wszystkim osób z niepełnosprawnościami, a także wszystkich tych, którzy czasowo lub trwale doświadczają trudności w codziennym funkcjonowaniu. Może to być spowodowane np. wiekiem, chorobami, czasową lub sytuacyjną utratą sprawności.
Motywy powstania nowych regulacji
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 1,3 mld osób zmaga się z niepełnosprawnościami. To aż 16% społeczeństwa. Niestety wciąż wiele miejsc w cyfrowej przestrzeni, w tym w handlu internetowym, nie jest dostosowana do potrzeb tych osób. Unia Europejska postanowiła to zmienić, uchwalając Europejski Akt o Dostępności i zobowiązując państwa członkowskie UE do wdrożenia dyrektywy do krajowych porządków prawnych. Polska Ustawa o dostępności stanowi zatem implementację unijnej dyrektywy i wejdzie w życie 28 czerwca 2025.
Nowe regulacje mają na celu ułatwienie dostępu do produktów i usług, oraz możliwości nieograniczonego udziału w życiu społecznym osobom o szczególnych potrzebach (w tym osobom starszym i osobom z niepełnosprawnościami). Chodzi o to, aby każdy (niezależnie od sprawności czy szczególnych potrzeb) miał taką samą szansę nabycia i korzystania ze wszystkich produktów i usług, bez względu na to czy jest osobą w pełni sprawną, niedowidzącą, starszą, niesłyszącą, czy z problemami z mobilnością.
Kogo dotyczy ustawa o dostępności?
Nowe regulacje będą dotyczyć podmiotów gospodarczych wymienionych w artykule 2 ustawy, tj. producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów, dystrybutorów (w zakresie produktów) i usługodawców (w zakresie usług). Oznacza to, że obowiązki zapewnienia dostępności będą tak naprawdę dotyczyć wszystkich podmiotów, które oferują produkty i usługi na całej długości łańcucha dostaw, w tym również sprzedawców internetowych.
Jakie produkty i usługi są objęte wymogami ustawy?
Ustawa odnosi się do następujących produktów (głównie technologicznych):
- sprzęt komputerowy i systemy operacyjne,
- terminale płatnicze oraz samoobsługowe, bankomaty, automaty biletowe, a także automaty służące do odprawy np. lotniczej,
- urządzenia telekomunikacyjne (np. smartfony), w tym te, umożliwiające dostęp do usług audiowizualnych (np. telewizory),
- e-booki.
Z kolei w przypadku usług, zakresem ustawy objęte będą wszelkie:
- usługi dostępu do audiowizualnych usług medialnych,
- usługi związane z transportem pasażerskim (drogowym, lotniczym, kolejowym i wodnym),
- usługi bankowości detalicznej,
- usługi w zakresie rozpowszechniania książek elektronicznych,
- usługi handlu elektronicznego.
Oznacza to zatem, że z nowymi regulacjami zmierzyć będzie musiała się branża e-commerce. Warto zacząć przygotowania odpowiednio wcześnie, gdyż zmiany będą kompleksowe i będą wymagały nowych rozwiązań technologicznych w funkcjonalności stron internetowych e-sklepów. Przedsiębiorcy internetowi będą musieli zwrócić szczególną uwagę na opisy produktów/usług, ścieżkę składania zamówienia, a także dołączone do produktów instrukcje obsługi oraz produkty/usługi same w sobie.
Nowe obowiązki sklepów internetowych w zakresie dostępności
Do tej pory osoby niepełnosprawne często nie miały łatwego dostępu do treści zamieszczanych w internecie. Niejednokrotnie muszą one korzystać z pomocy bliskich lub specjalnych wtyczek, które pozwalają na odczytanie tekstu w formie audio, zwiększenie kontrastu kolorów lub powiększenie czcionki.
Według badania Click Away Pound aż 71% osób z niepełnosprawnościami, które spotkały się z trudno dostępnym sklepem internetowym, opuściły go w poszukiwaniu bardziej przyjaznego im potrzebom e-sklepu. W tym samym raporcie znajdziemy również informację, że aż 82% osób jest gotowych wydać znacznie więcej pieniędzy w e-sklepach, które zapewniają im dostępność. Z momentem wejścia ustawy w życie, sklepy internetowe będą musiały zapewnić maksymalną dostępność opierając się na 4 głównych zasadach:
- postrzegalność – treści powinny mieć logiczną i przejrzystą strukturę; dostępne muszą być alternatywy tekstowe dla treści nietekstowych (np. zdjęć czy ikon), oraz transkrypcja filmów, ponadto treści muszą być czytelne i widoczne gdy rozmiar tekstu zostanie zwiększony o 200%.
- funkcjonalność – strona powinna być intuicyjna i stworzona z myślą o UX, powinna być zapewniona możliwość nawigowania po stronie za pomocą samej klawiatury.
- zrozumiałość – dotyczy poziomu zaawansowania publikowanych treści; teksty powinny być napisane prostym językiem; należy unikać skomplikowanego i branżowego nazewnictwa,
- kompatybilność – prawidłowe kodowanie HTML; zapewnienie użytkownikom korzystającym z technologii wspierających informacji o stanie lub statusie; umożliwianie zgłaszania pojawiających się komunikatów czy okien poprzez technologie asystujące.
W praktyce chodzi o to, aby sklepy internetowe i strony internetowe tworzone były również z myślą o użytkownikach, którzy np. są niewidomi, ale chcą wiedzieć, co znajduje się na zdjęciu; nie mogą korzystać z myszki i do nawigacji w internecie wykorzystują jedynie klawiatury; powiększają widoki stron, by lepiej widzieć treści; lub zmieniają ustawienia przeglądarek aby tekst na stronie był dla nich widoczny. Ponadto sprzedawcy internetowi powinni zapewnić więcej niż jeden kanał sensoryczny, co w praktyce oznacza, że wszelkie treści tekstowe, takie jak np. opis produktu, czy kategoria produktu i jego nazwa będą musiały zostać udostępnione również w formie audio.
10.10.2024
