Bezpieczeństwo produktu - kto ponosi odpowiedzialność?

Przedsiębiorca, który sprowadza towary z Unii Europejskiej do Polski jest zasadniczo klasyfikowany jako dystrybutor lub producent towarów. W artykule przedstawiamy ogólne wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów oraz obowiązki, jakie nakłada na producentów i dystrybutorów polskie prawo.

Producenci i dystrybutorzy w rozumieniu ustawy

Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów definiuje producenta jako przedsiębiorcę, który prowadzi działalność gospodarczą (wytwarzanie produktów) na terenie kraju członkowskiego Unii Europejskiej lub innego kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraju EFTA).

Producent — definicja

Do producentów zaliczani są m.in. także przedsiębiorcy, których aktywność w łańcuchu dystrybucji może wywierać wpływ na parametry bezpieczeństwa produktu. Szczegółową definicję producenta w rozumieniu ustawy o bezpieczeństwie produktów zawiera art. 3 pkt. 2.

Z kolei do dystrybutorów są zaliczani wszyscy przedsiębiorcy w tym sprzedawcy, uczestniczący w dowolnym etapie procesu dostarczania lub udostępniania produktu, których aktywność w sieci dystrybucji nie wpływa na właściwości produktu związane z jego bezpieczeństwem.

Dystrybutor — kto to jest?

Zatem sprzedawcy internetowi, którzy nie biorą udziału w wytwarzaniu produktów, a tylko zajmują się ich rozprowadzaniem, są dystrybutorami w rozumieniu powyższej ustawy.

Obowiązki producenta

Producenci powinni wprowadzać do obrotu tylko bezpieczne produkty. Są oni zobowiązani, aby w ramach swojej aktywności gospodarczej przekazywać konsumentom jednoznaczne informacje, umożliwiające im ocenę zagrożeń wiążących się z produktem w trakcie jego zwykłego lub racjonalnie przewidywalnego okresu użytkowania oraz zabezpieczenie się przed negatywnymi konsekwencjami.

Przedsiębiorstwa, które w ramach swojej aktywności gospodarczej wprowadzają do obrotu produkt niespełniający wymogów bezpieczeństwa, bądź nie wypełniają niezbędnych obowiązków informacyjnych, mogą zostać ukarane karą grzywną w wysokości 100 000 PLN. Kary pieniężne mogą być nakładane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Takie grzywny mogą także dotyczyć dystrybutorów, którzy nie wypełniają swoich obowiązków.

Obowiązki dystrybutora

Dystrybutorzy powinni się przyczyniać do spełnienia stosowanych wymogów bezpieczeństwa z należytą starannością, a w szczególności nie powinni dostarczać żadnych produktów, co do których wiedzą lub powinni wiedzieć, biorąc pod uwagę informacje otrzymane jako profesjonalni sprzedawcy, że te wymogi są niewystarczające.

Mają też obowiązek uczestniczenia w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów wprowadzanych do obrotu, w szczególności przez przekazywanie informacji o każdym zagrożeniu związanym z produktami, przechowując i udostępniając dokumenty wymagane do prześledzenia drogi przebytej przez produkt. Są także zobowiązani do współdziałania z producentami i właściwymi instytucjami w celu unikania zagrożeń. Szczegółowo obowiązki dystrybutorów określa art. 11 i 12 ustawy o bezpieczeństwie produktów.

Co jest brane pod uwagę w ramach oceny, czy towar jest „bezpieczny”?

Zgodnie z ustawą produkt jest uważany za „bezpieczny”, jeśli w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

W ramach oceny czy dany produkt jest bezpieczny, należy wziąć pod uwagę między innymi:

• parametry produktu, takie jak np. opakowanie i skład produktu, instrukcje montażu i obsługi, a także — zależnie od charakteru produktu — instrukcje instalacji i konserwacji;
• oddziaływania na inne produkty, jeśli można racjonalnie oczekiwać, że produkt będzie używany z innymi produktami;
• wygląd produktu, jego oznakowanie, a także wskazówki ostrzegawcze oraz instrukcje użytkowania i utylizacji;
• kategorie użytkowników, którzy mogą być szczególnie narażeni w trakcie użytkowania produktu, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i osób starszych.